думаю, што i Куiнбус Флестрын вынырнуў з дна мора.

- Не, - адказаў другi вучоны, - у марскога страшыдла павiнны быць жабры i хвост. Куiнбус Флестрын звалiўся з Месяца.

Лiлiпуцкiя мудрацы не ведалi, што на свеце ёсць iншыя краiны, i думалi, што ўсюды жывуць адны лiлiпуты.

Вучоныя доўга хадзiлi вакол Гулiвера i круцiлi галовамi, але так i не паспелi вырашыць, адкуль узяўся Куiнбус Флестрын.

Коннiкi на вараных конях з коп'ямi наперавес разагналi натоўп.

- Пеплам селян! Пеплам селян! - крычалi яны.

Гулiвер убачыў залатую скрыначку на колах. Скрыначку везла шасцёрка белых коней. Побач, таксама на белым канi, ехаў чалавечак у залатым шлеме з пяром.

Чалавечак у шлеме пад'ехаў да чаравiка Гулiвера i спынiў свайго каня. Конь захроп i стаў дыбам.

Зараз жа некалькi афiцэраў падбеглi з двух бакоў да коннiка, схапiлi яго каня за аброць i асцярожна адвялi далей ад Гулiверавай нагi.

Коннiк на белым канi i быў iмператар Лiлiпуцii, а ў залатой карэце сядзела iмператрыца.

Чатыры пажы разаслалi на лужку аксамiтную стужку, паставiлi маленькае пазалочанае крэселка i расчынiлi дзверцы карэты.

Iмператрыца выйшла i села ў крэсла, расправiўшы сукенку.

Вакол яе на залатых лавачках паселi яе прыдворныя дамы.

Яны былi так разадзеты, што ўвесь лужок стаў падобны на разасланую спаднiцу, вышытую золатам, срэбрам i каляровым шоўкам.

Iмператар саскочыў з каня i некалькi разоў абышоў вакол Гулiвера. За iм iшла яго свiта.

Каб лепш разгледзець iмператара, Гулiвер лёг на бок.

Яго вялiкасць быў на цэлы пазногаць вышэйшы за сваiх прыдворных. Ён быў ростам тры вяршкi з лiшнiм i, вiдаць лiчыўся ў Лiлiпуцii вельмi высокiм чалавекам.

У руцэ iмператар трымаў аголеную шпагу, трошкi карацейшую за вязальны пруток. На яе залатой рукаятцы i ножнах блiшчалi брыльянты.

Яго iмператарская вялiкасць задраў галаву i пра нешта спытаў у Гулiвера.

Гулiвер не зразумеў яго пытання, але на ўсякi выпадак расказаў iмператару, хто ён такi i адкуль з'явiўся.

Iмператар толькi пацiснуў плячыма.

Тады Гулiвер расказаў тое ж самае па-галандску, па-латынi, па-грэчаску, па-французску, па-гiшпанску, па-iталiйску i па-турэцку.

Але iмператар Лiлiпуцii, як вiдаць, не ведаў гэтых моў. Ён кiўнуў галавой Гулiверу, ускочыў на каня i памчаўся назад у сталiцу Лiлiпуцii Мiльдэнда. Услед за iм паехала iмператрыца са сваiмi дамамi.

А Гулiвер застаўся сядзець перад замкам, як сабака на ланцугу перад будкай.

Да вечара вакол Гулiвера сабралася, напэўна, тысяч трыста лiлiпутаў - усе гарадскiя жыхары i ўсе сяляне з суседнiх вёсак.

Кожнаму хацелася пабачыць, што гэта такое Куiнбус Флестрын - Чалавек-Гара.

Гулiвера ахоўвала варта, узброеная коп'ямi, лукамi i мячамi. Варце было загадана нiкога не падпускаць да Гулiвера i сачыць, каб ён не сарваўся з ланцуга i не ўцёк.

Дзве тысячы салдат выстраiлiся перад замкам, але ўсё-такi натоўп гараджан прарваўся праз iх строй.

Адны аглядалi абцасы Гулiвера, другiя шпурлялi ў яго каменьчыкамi або цэлiлiся з лукаў у яго гузiкi.

Адна страла абадрала Гулiверу шыю, другая страла ледзь не трапiла яму ў левае вока.

Начальнiк варты загадаў злавiць свавольнiкаў, звязаць iх i выдаць Куiнбусу Флестрыну.

Гэта было страшней за ўсякае iншае пакаранне.

Салдаты звязалi шэсць лiлiпутаў i, падштурхоўваючы тупымi канцамi пiкаў, прыгналi да ног Гулiвера.

Гулiвер нагнуўся, згроб усiх адной рукой i паклаў у кiшэню сваёй камiзэлькi.

Толькi аднаго чалавечка ён пакiнуў у руцэ, асцярожна ўзяў двума пальцамi i пачаў разглядаць.

Чалавечак ухапiўся аберуч за Гулiвераў палец i дзiка закрычаў.

Гулiверу стала шкада чалавечка. Ён ласкава ўсмiхнуўся яму i дастаў з кiшэнi складны ножык, каб разрэзаць вяроўкi, якiмi былi звязаны рукi i ногi лiлiпута.

Лiлiпут убачыў блiскучыя зубы Гулiвера, убачыў велiзарны нож i закрычаў яшчэ мацней. Натоўп унiзе прыцiх ад жаху.

А Гулiвер цiхенька перарэзаў адну вяроўку, перарэзаў другую i паставiў чалавечка на зямлю.

Потым ён адпусцiў i тых лiлiпутаў, што капашылiся ў яго ў кiшэнi.

- Глюм глеф Куiнбус Флестрын! - закрычаў увесь натоўп.

Па-лiлiпуцку гэта азначала: "Няхай жыве Чалавек-Гара!"

А начальнiк варты паслаў у палац двух сваiх афiцэраў, каб яны далажылi аб усiм, што здарылася, самому iмператару.

6

Мiж тым у палацы Бельфабарак, у самай далёкай зале, iмператар сабраў тайную нараду, каб вырашыць, што рабiць з Гулiверам.

Мiнiстры i саветнiкi спрачалiся мiж сабой дзевяць гадзiн.

Адны гаварылi, што Гулiвера трэба як мага хутчэй забiць. Калi Чалавек-Гара парве свой ланцуг i ўцячэ, ён можа растаптаць усю Лiлiпуцiю. А калi ён не ўцячэ, то iмперыi пагражае страшэнны голад, бо кожны дзень ён будзе з'ядаць хлеба i мяса больш, чым патрэбна для таго, каб пракармiць тысячу семсот дваццаць восем лiлiпутаў. Гэта падлiчыў адзiн вучоны, якога запрасiлi на тайную нараду, таму што ён вельмi добра ўмеў лiчыць.

Другiя даказвалi, што забiваць Куiнбуса Флестрына гэтак жа небяспечна, як i пакiнуць яго жывым. Ад разлажэння такога велiзарнага трупа можа пачацца чума не толькi ў сталiцы, але i па ўсёй iмперыi.

Дзяржаўны сакратар Рэльдрэсель папрасiў у iмператара слова i сказаў, што Гулiвера не трэба забiваць, ва ўсякiм выпадку да таго часу, пакуль не будзе пабудавана новая крапасная сцяна вакол Мiльдэнда. Чалавек-Гара з'ядае хлеба i мяса больш, чым тысяча семсот дваццаць восем лiлiпутаў, але затое ён, вiдаць, i працаваць будзе за дзве тысячы лiлiпутаў. Акрамя таго, у выпадку вайны ён можа абаранiць краiну лепш, чым пяць крэпасцей.

Iмператар сядзеў на сваiм троне пад балдахiнам i слухаў, што гавораць мiнiстры.

Калi Рэльдрэсель скончыў, ён кiўнуў галавой. Усе зразумелi, што словы дзяржаўнага сакратара яму спадабалiся.

Але ў гэты час устаў са свайго месца адмiрал Скайрэш Балгалам, камандзiр усяго флоту Лiлiпуцii.

- Чалавек-Гара, - сказаў ён, - самы дужы з усiх людзей на свеце, гэта праўда. Але якраз таму яго i трэба пакараць смерцю як мага хутчэй. Бо калi ў час вайны ён надумае далучыцца да ворагаў Лiлiпуцii, то дзесяць палкоў iмператарскай гвардыi не змогуць з iм справiцца. Зараз ён яшчэ ў руках лiлiпутаў, i трэба дзейнiчаць, пакуль не позна.

Казначэй Флiмнап, генерал Лiмток i суддзя Бельмаф згадзiлiся з думкай адмiрала.

Iмператар усмiхнуўся i кiўнуў адмiралу галавой - i не адзiн раз, як Рэльдрэселю, а два разы. Вiдаць было, што гэтая прамова спадабалася яму яшчэ больш.

Лёс Гулiвера быў вырашаны.

Але ў гэты час дзверы расчынiлiся, i ў залу тайнай нарады ўбеглi два афiцэры, якiх прыслаў да iмператара начальнiк варты. Яны сталi перад iмператарам на каленi i далажылi аб тым, што здарылася на плошчы.

Калi афiцэры расказалi, як лiтасцiва абышоўся Гулiвер са сваiмi палоннымi, дзяржаўны сакратар Рэльдрэсель зноў папрасiў слова.

Ён сказаў яшчэ адну доўгую прамову, у якой даказваў, што баяцца Гулiвера не трэба i што жывы ён