class='book'>
182
Берыя Лаўрэнцій Паўлавіч (1899–1953) — савецкі партыйны і дзяржаўны дзеяч, адзін з галоўных арганізатараў і кіраўнікоў палітычных рэпрэсій у СССР у 1930–1950-я гг.
(обратно)
183
Палітаванне (польск. politowanie) — спачуванне, жаль.
(обратно)
184
Чэрчыль Уінстан Леанард Спенсер (1874–1965) — ангельскі дзяржаўны і палітычны дзеяч, прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі ў 1940–1945 і 1951–1954 гг.
(обратно)
185
ІТЛ (исправительно-трудовой лагерь) — выпраўленча-працоўны лагер.
(обратно)
186
Шуман Роберт (1810–1856) — нямецкі кампазітар.
(обратно)
187
Armia Krajowa — польская падпольная ваенная арганізацыя, якая дзейнічала падчас Другой сусветнай вайны на акупаванай тэрыторыі і падпарадкоўвалася польскаму эміграцыйнаму ўраду ў Лондане (1939–1945).
(обратно)
188
ОЛП — асобны (особый) лагер палітычных.
(обратно)
189
Майданек — канцэнтрацыйны лагер, створаны фашыстамі падчас Другой сусветнай вайны ў прадмесці Любліна (Польшча).
(обратно)
190
Überkultiviert (ням.) — звышкультурны.
(обратно)
191
Segregować (польск.) — сартаваць.
(обратно)
192
Зарэцкі Міхась (сапр. Касянкоў; 1901–1937) — празаік, драматург; у 1936 г. быў арыштаваны і праз год расстраляны.
(обратно)
193
ДОК — дрэваапрацоўчы (обрабатывающий) камбінат.
(обратно)
194
Раманчук Сымон (1916—1951?) — беларускі вайсковы дзеяч, адзін з актывістаў Беларускай краёвай абароны. Арыштаваны савецкімі спэцслужбамі ў 1946 г. Спрабаваў арганізаваць паўстанне вязняў у Інце, паводле неўдакладненых звестак быў расстраляны.
(обратно)
195
Рашэтнік Пётра (1926–2008) — удзельнік беларускага незалежніцкага руху, сябра Саюза беларускай моладзі. У 1948 г. быў арыштаваны і асуджаны на 25 гадоў няволі; пасля вызвалення жыў у Баранавічах.
(обратно)
196
Кацык — удзельны князёк.
(обратно)
197
БУР — барак узмоцненага рэжыму.
(обратно)
198
Люцыяй Антонаўна Клагіш (Тэтэрэ) — тэатральная дзяячка ў даваеннай Латвіі.
(обратно)
199
Трансава — тарфяная багна, дрыгва.
(обратно)
200
Herrschende Volk (ням.) — паноўны народ.
(обратно)
201
Лінкальн Аўраам (1809–1865) — палітычны і дзяржаўны дзеяч, прэзідэнт (1861–1865) ЗША.
(обратно)
202
Талстой Леў (1828–1910) — расійскі пісьменнік.
(обратно)
203
Тагор Рабіндранат (1861–1941) — індыйскі пісьменнік, мастак, кампазітар, грамадскі дзеяч.
(обратно)
204
«Пранікае ў мяне страх, калі бачу сметнікі, што чакаюць змучаных рук паэта, калі бачу гэтых сабакаў, што мяне на сметнік вядуць пад штыхом» (з польск.).
(обратно)
205
Федароўскі Міхал (1835–1923) — польскі і беларускі фалькларыст, этнограф, археолаг.
(обратно)
206
“Не бацька пайшоў, не маці прыйшла…” (з польск).
(обратно)
207
Архіепіскап Кантэберыйскі — кіраўнік англіканскай царквы.
(обратно)
208
Трумэн Гары (1844–1972) — амерыканскі дзяржаўны і палітычны дзеяч, прэзідэнт ЗША (1945–1953).
(обратно)
209
«Запарожац за Дунаем» — першая ўкраінская опера (паст. у 1863 г.), яе аўтар — кампазітар С. Гулак-Артымоўскі.
(обратно)
210
Каруза Энрыка (1873–1921) — італьянскі спявак (тэнар).
(обратно)
211
Гюго Віктор Мары (1802–1885) — французскі пісьменнік.
(обратно)
212
Шышэя Кастусь (1922—2004) — сябра Беларускай незалежніцкай партыі; у 1944 г. быў дэсантаваны на вызваленую саветамі тэрыторыю для арганізацыі беларускай нацыянальнай партызанкі; арыштаваны НКВД, пасля вызвалення жыў у Вільні.
(обратно)
213
Коц — баваўняная альбо шарсцяная коўдра.
(обратно)
214
ОРС — аддзел (отдел) раённага забеспячэння (снабжения).
(обратно)
215
«Радзіма мая дарагая» — песня Ю. Семянякі на сл. А. Астрэйкі.
(обратно)
216
Маякоўскі Уладзімір Уладзіміравіч (1893–1930) — расійскі савецкі паэт.
(обратно)
217
Тата мой… забіты ў гродзенскай турме…– бацька паэткі Антон Міклашэвіч з Гродна быў высланы ў Гулаг, дзе, відавочна, і загінуў.
(обратно)
218
Adorować (польск.) — пакланяцца, кленчыць.
(обратно)
219
Каўпак Сідар Арцёмавіч (1887–1967) — украінскі дзяржаўны дзеяч, адзін з арганізатараў партызанскага руху на Украіне падчас Другой сусветнай вайны.
(обратно)
220
Цютчаў Фёдар Іванавіч (1803–1873) — расійскі паэт і дзяржаўны дзеяч.
(обратно)
221
Беларуская народная самапомач — нацыянальная арганізацыя ў акупаванай немцамі Беларусі, створаная ў 1941 г. паводле загаду гаўляйтэра В. Кубэ.
(обратно)
222
ААН — Арганізацыя Аб’яднаных Нацый, міжнародная арганізацыя дзяржаваў, створаная ў 1945 г. для падтрымкі міру, бяспекі і супрацоўніцтва.
(обратно)
223
Шаптыцкі Андрэй (1865–1944) — мітрапаліт, з 1900 г. кіраўнік украінскай уніяцкай царквы.
(обратно)
224
Zbrodnia (польск.) — злачынства.
(обратно)