Литвек - электронная библиотека >> Леанід Дранько-Майсюк >> Поэзия >> Над пляцам >> страница 3
Васіль, ідзі да Любы,
У Любы клопат спорны —
Дзярэ ў адрыне крупы
У берастовых жорнах.
Ідзі, і сыдуць крыўды
Усе, і клопат сыдзе,
I жорны, што зрабіў ты,
Абчохрацца за тыдзень.
Спачатку прагнуць крупаў
Няўробленыя жорны,
I млёну, пэўна, рупіць
Кружыць да ночы зорнай.
Спачатку прагнуць жыта
На вобмешку худобе,
Са скрыні ды ў карыта —
Памол яшчэ не добры.
За тыдзень у адрыне
Абчохрацца імкліва,
I набярэцца ў скрыні
Чысцей за вока — мліва.
За сонца, што ў зеніце,
Ярчэй...
I вось нарэшце
Прасеецца на сіце,
Каб рашчыніцца ў дзежцы.
На высеўках замесяць
Той хлеб, адвеку чорны...
I не здзічэе месца,
Дзе працавалі жорны.
Васіль, табе раўнёю
Той клопат незамглёны,
Краніся даланёю
Бярозавага млёну.
Наждачнаю паперай
Яго ты ўкручваў шчыльна
I непакорны бераст
На камяні распільваў.
Хваліў ты на паўсвета
Той бераст непакорны,
Таму, што дрэва гэта
Прыдатнае на жорны.
I чорту рогі зверне...
Ты падбіваў клінкамі
Адзін абруч на верхні
I два — па сподні камень.
Чыгун з чарэнным духам
На дробную палову
Ты разбіваў абухам
На рэйцы каляёвай.
Адкідваў чуба стрэшку,
Паплёўваў па далоні
I чыгуновы рэшткі
У камяні загоньваў.
Прыжмурваўся жартоўна —
Маўляў, тае няўгоды,
Што ў берастовых жорнах
Памол буйны заўсёды.
Што ў жорнах у каменных
Памол драбнейшы значна,
I выраб найадменны
I грэцкіх круп, і ячных.
Але ж вялася звычка,
Спавітая вякамі,
Для зручнасці практычнай
Мяняць на дрэва камень.
Дзеля цябе, нястомнасць,
Што працай апавіта
Пад небам векапомным
У Гарадку Давыда.
Патрэбу тую, мусіць,
Не вызнаеш дарэшты,
Хоць роднай Беларусі
Усе абыдзеш сцежкі?
Яна, як сон нядрэмны
Паэзіі, кахання —
Таму адказ дарэмны
На гэтае пытанне.
Памроіш, паварожыш
I з паэтычным шалам
Згадаеш падарожжа
Да слыннага Байкала.
Згадай у мроі чыстай
I жорны, што ў музеі,
З лістоўніцы сібірскай
З папрысыханым зернем.
Хоць камянёў як лёду
На беразе байкальскім,
Ды з дрэвам мелі згоду
I тут па-гаспадарску.
Ты з думкай гэтай любай
Хадзіў, спакою поўны...
I Васіля, і Любу —
Бацькоў сваіх успомніў.
Васіль, ідзі да Любы,
У Любы клопат спорны -
Дзярэ ў адрыне крупы
У берастовых жорнах.
Ад неспазнанай волі
Сляза схавае вочы.
«Лявон, ідзі да Вольгі»,-
Хай сын гукне аднойчы.

ПРОЗА РАДАСЦІ


Груша падобная да высознай елкі —
Зграбная, святочная,
З гострым голлем.
З ганка яны глядзяць на яе,
Як на сваё дзіця.
Цвету на грушы багата,
I збоку дрэва ціхмянае,
Нібы саромеецца сваёй аздобы.
— Уродзіць,— кажа маці і шкадуе,—
Зверху грушы прападуць.
— Можна будзе струсіць,— кажа бацька.
— А хіба струсіш?
— З долу не, а з гары можна...
Онь на тую галіну стаць і трахануць.
Вечар намотвае шэрыя клубкі
Ранняга прыцемку
На ражкі штакетніку.
Кот завіс па прымніцы,
Як яшчэ адзін шэры клубок,
Але больш выразны.
Кот глядзіць на вільчык грушы —
Там шпакоўня.
— Няможна трусіць,— кажа маці.
— Утрымаецца, сам прымотваў...
Дым ад цыгаркі завіваецца
У празрыстыя халодныя лейкі,
Цягпецца да высокай шпакоўні.
Хмаркі выбаўляюцца з дрыготкіх плямаў дня
I шукаюць для сваіх лапак
Вячэрняга седала.
— Няможна, хоць і прымотваў.
— Здыму, калі буду трусіць.
— Нельга здымаць...
Бацька падымае сасновую трэску,
Пужае ката.
Груша ўдзень маўклівая,
Бо адкрытая ўсяму свету.
На змярканні пачынае гаманіць,
Бо сумуе праз адзіноту цемры.
Так заўгодна чалавеку,
Што на зямлі няма вясёлых дрэў,
Што дрэвы заўсёды сумныя.
Калі чалавек смуткуе —
Ягоная радасць ідзе да другога чалавека,
Калі ж радуецца —
Смутак,
Што саступіў радасці,
Ідзе да дрэва.
I трэба тое ведаць,
Што другога чалавека ён не шукае.
Я заходжу ў двор
I апускаю чамадан на зямлю.
На сходах перад грушай сядзяць бацькі.
У паглыбеўшым вечары яна як прывід —
Велічны і рахманы.
Шпакоўня, напэўна, пахне жывіцай,
Бо пад маімі нагамі
Ажываюць хрусткія смаловыя трэскі.
— Трэба было прыбраць,—
Кажа маці і не бачыць мяне.
— Заўтра, будзе час, прыбяру,—
Кажа бацька.
Цыгарка зыркай кропляй
Патанае ў яго далоні.

ВЕЧАР


Богам створаная проза,
Д'яблам высненыя вершы —
Я стаміўся. Над парогам
Пчолы кружацца і шэршні.
На іржавыя завесы
I на звяглівую клямку
Пазірае цыган з лесу,
Да майго шыбуе ганку.
А ў парозе плешча мора,
Голад кінецца на дзверы.
Самы моцны у прасторы
Смак сялянскае вячэры.

ЧАМУ...


А ўсё таму, што мала я кахаю,
А ўсё таму, што надта я люблю
Даверыцца раптоўнаму дыханню
Пяшчоты і раптоўнаму