Табе зайздросціць сонца (Сяргей Грахоўскі) Страница 1 - Литвек

Сяргей Грахоўскі Табе зайздросціць сонца

Вершы

Падрыхтаванае на падставе: Грахоўскі Сяргей. Табе зайздросціць сонца. Вершы. Мінск. Дзяржвыд БССР, 1963.

ВЕРА

КАЛЯНДАР

Перада мной настольны каляндар.

Успамінаю дні, сустрэчы, даты,

I я, нібыта часу уладар,

Заместа будняў бачу толькі святы.

Чырвонай фарбай мечу кожны дзень

У маі, ліпені i ў жніўні,

I чую, як ступаюць па градзе

I як бушуюць радасныя ліўні.

Іграе ў трубах срэбраны аркестр,

Грыміць па даху выбеленай хаты,

I яблыні, як тысячы нявест,

Куды ні глянь, спяшаюцца на свята.

Дачушка, плацце белае надзень—

Хіба ж не свята цёплы майскі дзень?

Гартаю каляндар наадварот,

I кожны дзень жыве са мною побач —

То зарыпіць вазамі ля варот,

То жытам зазвініць вышэйшай пробы,

То волжскаю плацінай загудзе,

То паляціць у бездані сусвету,

То яблыкам даспелым упадзе,

То зноў адправіць новую ракету,

Пастукаецца радасным лістом,

Атуліць светлай ласкай маладосці

I на світанні прыйдзе ў кожны дом

Найлепшым другам i чаканым госцем,

То жаніха у сваты прывядзе.

Хіба ж не свята кожны новы дзень?

Гартаю каляндар. Мінаюць дні,

Пражытыя, але заўжды жывыя:

У вокнах загараюцца агні,

Сыходзяцца дарогі крыжавыя

I не разыдуцца, агні не дагараць,

Пад ix святло збяруцца нашы дзеці

I нас ні ў чым не будуць дакараць,

Бо мы жывём не дарам на планеце.

Сваёй любові шчодрыя дары

Мы аддаём, не ведаючы меры,

I кожны дзень ва ўсе календары

Увойдзе датай мужнасці i веры.

Зямля імчыцца з захаду на ўсход.

Хіба ж не свята кожны новы год?

Ідуць, ідуць наступныя гады,

A колькі ix у кожнага ў запасе?

Напэўна, столькі, каб мае сляды

Убачылі на Месяцы i Марсе.

Напэўна, хопіць сілы, каб дажыць

I ўсё зрабіць, накрэсленае намі,

I песню самую найлепшую злажыць

Аб нашай тройчы здзейсненай праграме

Гартаю каляндар. За годам год

Ідуць гады у год васьмідзесяты:

На полюсе растаў адвечны лёд,

I ўся зямля сваё святкуе свята.

Унучка, плацце белае надзень:

Сягоння свята. Свята кожны дзень.

Лістапад 1961 г.

ЗЯЛЁНАЯ КНІГА

Я з маленства чытаю зялёную кнігу,

Як отаронкі, гартаю лугі i палі,

Што шумяць, шапацяць i гамоняць паціху

I складаюць адвечную песню зямлі.

Я гляджу на зялёнае рослае жыта,

На крутыя мурожныя ў лузе стагі

I сябе папракаю, што многа пражыта,

А куды ні зірнеш — застаюцца даўгі.

Колькі я не ўзараў, не скасіў, не пасеяў,

Колькі я не праклаў пуцявін i дарог,

I не вытаптаў сцежак па золкай расе я,

А за сорак гадоў колькі вытаптаць мог!

Можа рана адбіўся ад поля i дому,

Не паверыў сапраўднаму лесу свайму,

Можа песні мае не патрэбны нікому,

Можа толькі спяваю сабе аднаму.

Я сябе вінавачу, суджуся з сабою,

Я палёгкі ніколі нідзе не прашу

I, не здолеўшы вытрымаць першага бою,

Зноў да раніцы новыя вершы пішу.

30. VIII 1960 г.

ДУБОВЫ ЛІСТ

Стаяць дубровы ў жнівеньскай красе,

Дарогі — у ячменнай пацярусе.

Дубовы ліст, у жылхах i ў расе,

Мне нагадаў абрысы Беларусі.

Яго мая кранаецца рука,

А ён нібыта выкаваны з броні,

I жылка кожная дубовага лістка

Злілася з кожнай жылкай на далоні.

1962 г.

НАЧЛЕГ

Ці многа патрэбна старому каню?

Наскубся i спутаны стаў ля агню.

Касцёр дагарае, i прысак ачах,

Агеньчык мільгае у цьмяных вачах,

На доўгую грыву раса асядае,

I нават чуваць, як трава маладая

З зямлі прабіваецца, цёплай i волкай,

I пахне сасоннік празрыстаю смолкай.

Курыцца туман над палянай лясною,

I дрэмлецца добра у лесе вясною.

На цёплым кажусе, на першым начлезе,

Мне сніцца — лясун на алешыну лезе,

Трымае ў руках сукаватую палку

I з возера кліча дадому русалку.

У лёгкім тумане, пад месяцам сінім,

Яна адгукаецца крыкам гусіным,

На бераг выходзіць, расчэсвае косы,

А з ix, нібы ягады, падаюць росы.

Скаціліся росы, як дзве журавіны,

На белыя грудзі знаёмай дзяўчыны,

I голас знаёмы я чую спрасоння,

Што піць паскакалі да возера коні.

Я вочы расшлюшчыў — ля дзікай ігрушы

Бялявыя косы начлежніца сушыць.

— Каму ты у сне усміхаўся сягоння? —

Пытае яна i глядзіць з-пад далоні.

1958 г.

ПЕРШАЕ КАХАННЕ

Я першую каханую сваю

Не зваў на «ты», не цалаваў, не песціў,

Я рады быў, што побач пастаю,

I сам не свой ішоў на тое ж месца,

Дзе толькі што смяялася яна,

Дзе толькі што яе ляжалі рукі.

I першага кахання навіна

Была пачаткам радасці i мукі.

Я сніў яе, а потым, як у сне,

Убачыў: каля нашага паркана

Яна ішла, мінаючы мяне,

Не бачачы, што побач закаханы.

Яна прайшла, як сонечны прамень,

Над часам, над разлукай, над вайною.

У самы цяжкі i суровы дзень

Яна была, здавалася, са мною.

Я думаў: ёй заўжды семнаццаць год,

Яна у сне ўяўлялася такою,

Што ад вачэй любы растане лёд

I сэрца больш не будзе мець спакою.

I вось сустрэў