У барвах зямлі (Венанцы Бутрым) Страница 1 - Литвек

Венанцы Бутрым У барвах зямлі

Вершы

© Камунікат.org

I частка

***

А ноччу сняцца рэкi Беларусi,

і нават назвы iх, што чысты гук нясуць.

Iнакш нiхто iх звацца не прымусiў,

як Шчара, Нёман, Прыпяць, Друць.

Крануўся лёд! Чаромха губiць цвет!..

А там i вялы лiст на плынь халоднай хвалi...

I журавы пайшлi, за сонцам услед!..

Ужо як дробны шрот, ужо не чуваць, прапалi...

I ў сэрцы мужным – новы лiстапад.

А пасмы-касмылi пакутлiвых вiроў

пад тоўшчу лёду паляглi.

I ўсе жыццё, няйначай,– змена дат...

Ды ў рэчышчах старых, сярод снягоў,

плывуць надзеi новай караблi.

***

Адлiжна, трывожна... Зацята

за кроны чапляецца дым!

I посвiст антэнаў напятых

намерам, няйначай, благiм.

Праз ноч – да чацвёртай, да пятай

развязкi упарта чакаць:

затопiць, залье узурпатар –

драты так панура рыпяць!..

А мо? Раскалолася б неба!..

Хай колкасць сусвету сплыве,

праб’ецца ледзь бачная Вега

дрыжаць i свяцiць пакрысе,

каб шарай гадзiнаю рання

праклалiся зноў рубяжы.

***

Першы снег, беспрычынная радасць!

На гарачыя вусны рабiн –

пацалункi халодныя градам...

Смех таропкi ад гнуткiх галiн...

Стынуць пальцы, падступна халодзiць

прытуманены шэранню стан.

О, спрадвечна салодкi падман,

ты, чаканне, сумненняў разводдзе!..

З кузнi звон, перастукi. Бунтуе

ў гулкiм горане полымя шар,

ды абняты дрымотай абшар

нат уласнага сэрца не чуе...

Будзе ноч насцярожана светлая

сiлуэты лiчыць збоч дарог...

ТРЫПЦІХ

...Дзе ж тыя качары, чапля сiвая

ў ранiшнiм цёплым тумане?

Хмара суцэльная, полап без краю,

як безнадзейнасць чакання!..

Цьмянай ружовасцю трапяткою

вока i думкi лагодзiць

чуласць сустрэчы неба з вадою

там, дзе ўжо сонцу ўзыходзiць?

Мо, як на грудзi адны, i даволi?

Проблiск найменшы не свецiць!

Ў голую шыбiну – голае голле,

нiзкi, пранiзлiвы вецер...

Бачу, нарэшце! Белыя мухi,

о, замiльгалi, дружна пайшлi!

Мо пасланцамi гульбы-завiрухi

да перамучанай, грэшнай зямлi?

Тракi стальныя, грузныя колы,

хуткасцi прагнай нястрымнай цяжар...

Зноў заiмжыла ўпарта наўкола

з перанасычаных вiльгаццю хмар...

Досыць! Брысцi па размытых разорах

i ў думках – цi знойдзецца сiл...

Не адгукнецца спагадай прастора,

хоць кляў бы, хоць шчыра прасiў...

Сеюцца, сеюцца крупы бялюткi...

Кроны, паветра, дахi i дол

у дотыках лёгкiх, росчырках гнуткiх –

тчэцца абрус на няпрыбраны стол...

I ўсе яснее. I сустракае

воблiкам новым знаёмых з’яў.

I промень першы з-за небакраю

раптам прабiўся, але прапаў...

Ды адбылося: ў хвiлiну такую,

што незваротнаю явай прыйшла,

хвалю ўздымае, следам другую,

ужо нястрымны прылiў святла...

***

Сыпле i сыпле белае рэчыва –

прыступам хмары пайшлi!..

Памяць, слабая мая, чалавечая,

як тое зерне ў раллi?..

Цёмны бруснiчнiк калянасцю голаю

змоўк? Цi размовы вядзе?

Вы, што не маеце гучнага голасу,

цi не замерлi ў бядзе?

Дзiўны зварот? Недарэчнае мроiва,

пошукi казачных сiл?

Ах, на зямлi ды нямала што скроена

на нештодзённы капыл!

Дробныя кветкi. Маўклiвыя людзi.

Што нi чарот – вастрыё!..

Перабалiць мне. А вам – не прыбудзе,

пойдзем усе пад куп’ё!..

Толькi як стрэну сваю ўжо часiну –

яснасць i велiчны змрок,–

ўбачу яшчэ раз усё, што пакiнуў.

От, проста так, незнарок...

Выдму сухую чаборам палонiць,

крэмня па ёй – дзе-нiдзе.

Лiпенем вузкiя пахнуць далонi...

Вочы ў задуме-паўсне...

Мост, далячынь – як прыгожае дзiва,

дугi ўскiнўтых крыл...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Крок – і адзін па Краiне шчаслiвай!

Гэй, вы, з прыжыццёвых магiл!

***

Цiхі i чысты блакiт –

нават вачам балюча.

Ў долах – бы клiчнiкi ўбiты –

з-пад снегу мёртвае сучча.

Хромам i умбраю сосны

праз насцярожаны iней.

Гiля рэальнейшы посвiст –

ў зачараванай краiне!..

Бездань, бясконцасць і холад –

подых халодны сусвету

і мяккае ззянне наўкола –

песціць свяціла планету...

Ах, непрывычныя словы!

Лепей – зямля пад нагамi,

ў лужынах сонца абновы

i пры дарозе той камень.

І смуткам пацягнены веi,

позiрк астатнi, расстанне,

захад без кроплi надзеi,

паўночы глухмень, свiтанне,

дзень новы, боскi бязмала;

Глюк-Крэйсляр, “Мелодыя”, тая,

што дзеля нас завiтала

i пераможна вiтае,

клiча над грэбенем хвалi,

часам ледзь чутна, ды шчыра...

***

...Вечар заiнелы з лёгкасцю зайздроснай

сцеле-кампануе ценяў сiлуэт,

дрэў, фiгур, таксi, услужлiвых кiёскаў,

занятых падлiкам планавых манет...

Моўчкi побач крочу, думкамi цвярозы.

Моўчкi я цікую, як глядзяць услед.

У лагу далёкiм амярцвелi лозы,

па зазiмку чыстым – двойчы воўчы след...

А табе да твару ў шапачцы-кубанцы,

і каўнер так слаўна да шчакi прынiк...

У чарнаце над намi ў нетаропкiм танцы

дробны снег і вузкi, мутны маладзiк...

Я не стаў разважны, я не стаў цвярозы,

летам або