Каўказе.
(обратно)
5
Алан (карачаеўск.) — сябар, дружбак.
(обратно)
6
Свамі — святы.
(обратно)
7
Суцці — абрад спальвання ўдавы ў дзень пахавання мужа.
(обратно)
8
«Ja kocham cię...» — я кахаю цябе (польск.)
(обратно)
9
«I love you» — я кахаю цябе (англ.).
(обратно)
10
Вайдаў фільм без Вайды. — Анджэй Вайда — польскі рэжысёр, аўтар фільма «Пан Тадэвуш» паводле паэмы Адама Міцкевіча.
(обратно)
11
Міцкевіч з Францыі лісты / Чытае Польшчы ўсёй... — эпізод з фільма «Пан Тадэвуш».
(обратно)
12
Акторы... Кветкі Тэлімэне, / Якую не сыграла ты, / Саперніцы як прайграла — Тэлімэна — гераіня паэмы «Пан Тадэвуш» А. Міцкевіча; у аднайменным фільме А. Вайды ролю Тэлімэны выканала Гражына Шапалоўска.
(обратно)
13
Аліцыя чытае вершы… — Аліцыя Бахельда-Курус — акторка, выканаўца ролі Зосі Харэжкоўскай у фільме А. Вайды «Пан Тадэвуш».
(обратно)
14
Літва мне снілася... Па Нальшы / Скакалі вершнікі… — Нальша — зямля старажытнага нальшанскага племені (з гарадамі Браслаў, Ашмяны, Вільня, Трокі, Ліда, Гародня, Ваўкавыск, Слонім, Наваградак, Маладзечна, Смаргонь, Вілейка) з цэнтрам у Крэве.
(обратно)
15
Далей балоты / І Жмудзь. Яе пад крыжакоў / Аддаў я, каб не ліць там кроў… — Жмудзь (Жэмайтыя, літ. Žemaitija) — зямля паміж нізоўямі Нёмана і Віндавай (Вентай) на паўночным захадзе сучаснай Літвы.
(обратно)
16
…і ў срэбры тым / Стаяў Міндоўг, а поруч з ім — / Ягайла, пяты сын Альгерда… — Міндоўг (~1195—1263) — заснавальнік і першы вялікі князь (1248—1253) Вялікага княства Літоўскага, першы i апошні кароль літоўскі (1253—1260); Ягайла (~1348—1434) — вялікі князь літоўскі (1377—1392), кароль польскі (1386—1434) і вярхоўны князь літоўскі (1392—1434), заснавальнік каралеўскай дынастыі Ягелонаў; Альгерд (~1295—1377) — вялікі князь літоўскі.
(обратно)
17
Яшчэ з пары, як Гедзімін / Заваяваў сталіцу вількаў. — Гедзімін — вялікі князь літоўскі (1316—1344); сталіца вількаў (ваўкоў) — Вільня.
(обратно)
18
Праз гэты доўг — супроць Масквы — / Я з Польшчай ажаніцца мусіў… — У 1386 Ягайла ажаніўся з польскай каралевай Ядзвігай (каранаваная ў 1384) і стаў каралём Польшчы.
(обратно)
19
— У Ясну Гуру / Паедзем? — Ясна Гура (Jasna Góra) — каталіцкі манастыр (г. Чанстахова, Польшча). Поўная назва: Санктуарый Прасвятой Дзевы Марыі Яснагурскай (польск. Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Jasnogórskie).
(обратно)
20
Гэта — шлях. / Яго пачаў я пад Дуброўнай. — Маецца на ўвазе Грунвальдская бітва, вядомая яшчэ як Бiтва 15 лiпеня 1410 пад Дуброўнай.
(обратно)
21
Суомі — адна з назваў Фінляндыі.
(обратно)
22
Маё імя / Спаліў манах… / Спазнаў я Тао. — Тао — старажытнакітайская (у еўрапейскай транскрыпцыі Дао) філасофская сістэма самаўдасканалення («шлях узнясення») чалавека; спальванне напісаных на паперы імёнаў — адзін з рытуалаў (сучасных) медытацый Тао.
(обратно)