Эсперанто с Юлио Баги

Julio Baghy

RAKONTOJ

Рассказы

Адаптировала Ирина Кротова, krotova_i@mail.ru

Метод чтения Ильи Франка

Kamparano kaj lia kaprino

(Крестьянин и его коза, kampo – поле, kamparo – село, сельская местность)

Foje araba kamparano (однажды арабский крестьянин: fojo – раз) aĉetis kaprinon (купил козу: kapro – козёл) en la foiro de Bagdad (на ярмарке Багдада). La kaprino estis sufiĉe grasa (коза была довольно жирная), montriĝis bona aĉetaĵo (оказалась хорошей покупкой: montri – показывать) pro sia laktoriĉa mamo (из-за своего полного: «богатого» молоком вымени: lakto – молоко, riĉa – богатый, обильный). Kun granda ĝojo la kamparano ekiris al sia vilaĝo (с большой радостью крестьянин отправился в свою деревню: iri – идти, ходить) kondukante per ŝnurego la belan kaprinon (ведя верёвкой красивую козу). Survoje renkonte al li venis alia kamparano (по дороге навстречу ему пришёл = встретился ему другой крестьянин: sur – на, vojo – путь, дорога), kiu haltigis lin (который остановил его: halti – останавливаться).

— Allah kreskigu vian barbon tre longa (Аллах да вырастит твою бороду очень длинной: kreski – расти)! Kiel belan kaprinon vi havas (какая красивая коза у тебя: «как/насколько красивую козу ты имеешь»)! Kie vi aĉetis ŝin (где ты купил её)?

— Nu (ну), en la foiro de Bagdad (на ярмарке Багдада) — respondis nia kamparano (ответил наш крестьянин).

— Kaj kien vi kondukas ŝin (и куда ты ведёшь её)?

— Hejmen (домой: hejmo – /свой/ дом, домашний очаг).

Foje araba kamparano aĉetis kaprinon en la foiro de Bagdad. La kaprino estis sufiĉe grasa, montriĝis bona aĉetaĵo pro sia laktoriĉa mamo. Kun granda ĝojo la kamparano ekiris al sia vilaĝo kondukante per ŝnurego la belan kaprinon. Survoje renkonte al li venis alia kamparano, kiu haltigis lin.

— Allah kreskigu vian barbon tre longa! Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin?

— Nu, en la foiro de Bagdad — respondis nia kamparano.

— Kaj kien vi kondukas ŝin?

— Hejmen.

La scivolema arabo preteriris (любопытный араб прошёл мимо: scivoli – любопытствовать, осведомляться), sed baldaŭ venis renkonte alia kamparano (но вскоре встретился другой крестьянин), kiu same haltigis lin (который так же остановил его: samo – то же самое) kaj same alparolis lin (и так же обратился к нему: paroli – говорить, разговаривать).

— Allah kreskigu vian barbon ĝis la genuoj (Аллах да вырастит твою бороду до колен)! Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin?

— Nu, en la foiro de Bagdad — nia kamparano volonte kontentigis la scivolon de la fremdulo (наш крестьянин охотно удовлетворил любопытство чужака: kontenta – довольный, fremda – чужой).

— Kaj kien vi kondukas ŝin?

— Hejmen.

La scivolema arabo preteriris, sed baldaŭ venis renkonte alia kamparano, kiu same haltigis lin kaj same alparolis lin.

— Allah kreskigu vian barbon ĝis la genuoj! Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin?

— Nu, en la foiro de Bagdad — nia kamparano volonte kontentigis la scivolon de la fremdulo.

— Kaj kien vi kondukas ŝin?

— Hejmen.

Ankaŭ tiu arabo preterlasis lin (этот араб тоже прошёл мимо него: «пропустил его»: ankaŭ – тоже, также, lasi – допускать, позволять; оставлять, покидать), sed sur la vojo al la vilaĝo de nia kamparano (но на дороге к деревне нашего крестьянина) regis vigla trafiko (царило оживлённое движение), ĉar preskaŭ je ĉiu dudeka paŝo li renkontis arabon (потому что почти при каждом двадцатом шаге он встречал араба), kiu afable interesiĝis (который любезно интересовался: interesi – интересовать) haltigante lin (останавливая его): "Allah kreskigu vian barbon ĝis via umbiliko aŭ maleolo (Аллах да вырастит твою бороду до твоего пупка или щиколотки)! Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin? Kien vi kondukas ŝin?"

Ankaŭ tiu arabo preterlasis lin, sed sur la vojo al la vilaĝo de nia kamparano regis vigla trafiko, ĉar preskaŭ je ĉiu dudeka paŝo li renkontis arabon, kiu afable interesiĝis haltigante lin: "Allah kreskigu vian barbon ĝis via umbiliko aŭ maleolo! Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin? Kien vi kondukas ŝin?"

Nia kamparano ĉiam pli nerve (наш крестьянин всегда более нервно = всё более и более нервно), pli incitite (более раздражённо) kaj pli perdinte paciencon (и более потеряв терпение = и всё более нетерпеливо) respondadis (отвечал): "En la foiro de Bagdad! Hejmen!" Sed la longa vico de interesiĝantoj neniel havis finon (но длинный ряд интересующихся никак не имел конца). Ilia nombro atingis precize 50 [kvindek] (их число достигло ровно пятидесяти: preciza – точный), kiam nia kamparano ekkoleris kaj decidis (когда наш крестьянин рассердился и решил), ke li batos per sia bastono la proksiman scivolemulon (что он ударит своей палкой ближайшего любопытного), kiu ajn li estu kaj (кто бы он ни был, и: ajna – любой, kiu ajn – кто бы ни, кто бы то ни было)...

Nia kamparano ĉiam pli nerve, pli incitite kaj pli perdinte paciencon respondadis: "En la foiro de Bagdad! Hejmen!" Sed la longa vico de interesiĝantoj neniel havis finon. Ilia nombro atingis precize 50, kiam nia kamparano ekkoleris kaj decidis, ke li batos per sia bastono la proksiman scivolemulon, kiu ajn li estu kaj...

Kaj jen sur la vojo jam videbliĝis longbarba (и вот на дороге уже виднелся длиннобородый: vidi – видеть, videbla – видимый), pie aspektanta derviŝo (благочестиво выглядящий дервиш), kiu subite haltis ĉe la kaprino (который внезапно остановился у козы).

— Allah kreiskigu vian barbon ĝis via dika piedfingro (Аллах да вырастит твою бороду до твоего большого пальца ноги: dika – толстый, dikfingro – большой палец, piedo – ступня ноги) — li komencis (он начал). — Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin?

Nia paciencperdinta kaprinposedanto (наш потерявший терпение владелец козы: posedi – владеть, обладать) senresponde levis sian bastonon (не отвечая: «безответно» поднял свою палку: respondo – ответ) kaj kruele draŝis la sanktan vireton (и жестоко молотил святого человека).

Kaj jen sur la vojo jam videbliĝis longbarba, pie aspektanta derviŝo, kiu subite haltis ĉe la kaprino.

— Allah kreiskigu vian barbon ĝis via dika piedfingro — li komencis. — Kiel belan kaprinon vi havas! Kie vi aĉetis ŝin?

Nia paciencperdinta kaprinposedanto senresponde levis sian