Литвек - электронная библиотека >> Ніл Гілевіч >> Современная проза и др. >> Паланэз Агінскага [Лірыка. Паэмы. 1996 – 2002] >> страница 2
Як бы й зусім, як бы I ўвогуле
Не быў, не жыў, не меў Айчыны.
1997, верасень

ШТО, СЯБРЫ?


Што, сябры, ужо пра волю песні
Пець нялюба вам? Што - не чуваць?
Ах, да шкодных недзе іх аднеслі?
Ах, ужо няможна іх спяваць?
О, тады, канешна!.. Не спявайце.
Правільна! Тут ясна й прастаку.
Ну, а дзеля хлеба — падвывайце!
Падвывайце чорнаму ваўку!
1997, верасень

НЕ БЯДУЙЦЕ!..


Не бядуйце, настаўнікі мілыя,
Што з праграм і падручнікаў школьных
Песні-думы паэта праўдзівыя
Выдзяўбаюць, як шкоднікаў шкодных.
Выдзяўбаюць з той самай нянавісцю,
Як калісь, на крывавым прадвесні,
Каршуны, што віселі тут навіссю,
Выдзяўбалі Купалавы песні.
Выдзяўбаюць!.. А хто ж бо заступіцца?
Хто падымецца? Хто абароніць?
Белы зайчык пад кусцікам туліцца.
Звон на вежы знямелай не звоніць.
Звон не звоніць... Ды хоць і панылыя
Па калдобінах цягнуцца будні –
Не бядуйце, настаўнікі мілыя:
Шчырым песням не згінуць ад блудні.
З тых праграм, што ваююць, як ратнікі,
За свабоду — ніякім дэкрэтам
Іх не зняць! Калі нават сцярвятнікі
Заўтра выдзеўбуць сэрца паэта.
1997, кастрычнік

ЭЛЕГІЯ


Гэтай скрухі мне ўжо не пазбыцца.
I не трэба, міласна прашу,
На зыходзе дня, пад зараніцай,
Усыпляць мне чарамі душу.
Я да дна свой келіх выпіць мушу.
Мне не страшны ўжо ні яд, ні нож.
I калі, нібы кіта на сушу,
Лёс на волю выкіне, — ну што ж!
Адмаўчуся хоць... Бо ў паняверцы
Я не ўмеў разумна памаўчаць.
Разрываючы на часткі сэрца,
Одум горкі ходзіць па начах.
Для чаго, дзеля якой хімеры
Нёс я крыж усцяж фальшывых вех?
Ашуканы, здраджаны, схварэлы,
Як закладнік, дажываю век.
Гэтай скрухі мне ўжо не пазбыцца.
I не треба, міласна прашу,
На зыходзе дня, пад зараніцай,
Усыпляць мне чарамі душу.
1997, верасень

НАВОШТА РАДЗІМА ПАЭТУ?


Навошта Радзіма паэту,
Адбітая ў кроплі расы?
Ён - вольны вандроўнік сусвету.
Ён - вечны шукальнік красы.
Яго неспатольная мара
Не знае ні меж, ні пуцця.
Ён - вольных парываў ахвяра,
Ён - вечных блуканняў дзіця.
Ён ласкай не толькі планету,
А й космас увесь апаўе.
Навошта ж Радзіма паэту?
Каб косці ў ёй скласці свае.
1997, лістапад

ЖЫЦЦЁ


Не стала маці, да якое нёс
Душу збалелую - паспавядацца.
Не стала бацькі, што прымаў да слёз
Прапашчы лёс зямлі і гаспадарства.
Не стала брата, што дарадцам быў,
Калі ўзнікала клопатнае штосьці.
Не стала і сястры, з якой любіў
Успомніць песні нашай маладосці.
Не стала ўжо і бальшыні сяброў, -
Каб пасядзець за чаркай і яшчэ раз
Адчуць, што хіжы век нас не развёў
I што нам шлях не засланіла шэрасць.
Не стала ўжо, прашу мне дараваць,
I закаханага ў жыццё паэта,
Што так любіў над вершам шчыраваць,
Як Усявышні над стварэннем света!
Таго паэта ўжо мяма. Няма!
А сноўдае сярод руін былога
Яго двайнік. Не сільцеся дарма
Пазнаць у ім свайго братка старога.
1997, снежань

У НОЧ ПАКУТ


Гасподзь! Чаму й завошта
Ты мне даеш «адстаўку»
I так караеш жорстка —
На дзён маіх астатку?
Чаму мне не даеш ты
Патрэбнай сілы-моцы,
Каб выбавіць дарэшты
Душу з грызот бясконцых?
Чаму дазволіў д'яблу,
Замест дабра з любоўю,
Нянавісць і няпраўду
Прыставіць к узгалоўю?
Чаму ў такім рэжыме
Ты гоніш дні і ночы?
Як жыць, як жыць, скажы мне,
Пад грузам гэткай ношы?
Як жыць, калі наўкола,
Куды ні кінь вачыма, -
Як наркаман на ўколах,
Трымаецца Айчына.
1997, снежань

БОЖА, ДАЙ ТЫ ІМ, АСЛЕПЛЫМ...


Як калісь руплівец-прадзед,
Для сябе і для сямейкі –
Па закону і па праўдзе
Я набыў шматок зямелькі.
Божа! Свой шматок зямелькі!
Свой! Дажыў-такі! Уласны!
I хоць ён зусім маленькі –
Я пачуўся проста шчасным,
I з натхненнем і з ахвотай
Я аддаўся працы шчырай,
Каб, паліўшы ніўку потам,
Ад нуды ўцячы нішчымнай.
Каб прыбытак мець за збожжа,
Што збяру, засыплю ў клеці,
Хоць нарэшце - каб заможна
Зажылі: і сам, і дзеці...
Ды ўскрыліў мой дух заўчасна:
Не даюць мне стаць на ногі –
Ні дзяржава, ні начальства,
Ні прапойны люд убогі.
Ні даверу. Ні падтрмкі.
Ні крэдыту. Ні спрыяння.
Толькі злосць. Ды Маркса прымхі –
Для той злосці апраўдання.
Божа, дай ты ім, аслеплым,
Вочы ў рукі!.. Бо Іначай –
Хто напоўніць духам хлебным
Хату Бацькаўшчыны нашай?
1997-1998

НАСАРОГІ


Сыйдзіце! Сыйдзіце
З дарогі! З дарогі!
Не бачыце хіба?
Ідуць насарогі!
Асобіны ў цвёрдых,
Як