б нават так і было, не варта пра гэта гаварыць.

Яго словы тым больш здзівілі яе, што за сем год іх знаёмства ён ніяк не выказваў сваіх пачуццяў. Калі ён вярнуўся з вайны, яны даволі часта бачыліся, потым неяк ён захварэў, і Роберт прывёз яго на машыне. Ён пражыў тады ў іх амаль два тыдні. Але былі яны людзі розныя, і іх знаёмства так і не стала сяброўствам. Апошнія два-тры гады яны бачыліся зусім рэдка. Бывала, ён прыязджаў да іх пагуляць у тэніс, бывала, разам збіраліся ў каго-небудзь з суседзяў-плантатараў, а было і так, што не бачыліся месяцамі.

Ён яшчэ наліў сабе віна. Леслі падумала, ці не выпіў ён яшчэ да прыходу сюды. Быў ён нейкі дзіўнаваты, і ёй стала не па сабе. Яна дакорліва паглядзела на яго.

- Думаю, вам не трэба больш піць, - сказала яна.

Але ён залпам выпіў і паставіў пустую шклянку на стол.

- Вы што ж, думаеце, я гаварыў усё гэта, таму што п'яны? - рэзка спытаўся ён.

- Думаю, што так, хіба не?

- Глупства. Я пакахаў вас з першай нашай сустрэчы. Я доўга маўчаў, хопіць. Я кахаю вас, моцна кахаю!

Яна ўстала.

- Добрай ночы, - сказала яна.

- Я не пайду.

Цярплівасці ў яе не хапіла.

- Не вярзіце лухту. І ведайце ж, я ніколі нікога не кахала, акрамя Роберта, але нават калі б я і не кахала яго, вы мне не пара.

- Мне ўсё роўна. Роберта дома няма.

- Ідзіце, зараз жа ідзіце адгэтуль. Я паклічу слугу, і вас выкінуць вон!

- Ён далёка, не пачуе.

Цяпер яна раззлавалася. Зрабіла крок да веранды - адтуль яе напэўна пачулі б, але ён схапіў яе за руку.

- Пусціце мяне! - гнеўна крыкнула яна.

- Не, цяпер ты мая.

Яна паклікала: «Бой, бой!» - але ён тут жа заціснуў ёй рот даланёй. Не паспела яна апамятацца, як ён сціснуў яе ў абдымках і пачаў палка цалаваць. Яна вырывалася, адварочвалася ад яго гарачых вуснаў.

- Не, не, не! - крычала яна. - Пусціце мяне! Я не хачу!

Што было далей - яна ледзь магла прыгадаць. Яна добра помніла ўсё, што здарылася да той хвіліны, але потым голас яго чуўся праз заслону агіды і жаху. Здаецца, ён спрабаваў выказаць глыбіню сваіх пачуццяў, патрабаваў узаемнасці. І ўвесь час сціскаў яе ў абдымках. Вырвацца яна не магла, ён быў вельмі дужы, рукі яе ён моцна прыціснуў; яна адчувала, што слабее; баялася страціць прытомнасць ад яго агіднага гарачага дыхання. Ён цалаваў яе губы, вочы, шчокі, валасы. Ён моцна трымаў яе, потым падняў. Яна хацела адпіхнуць яго нагой, але ён яшчэ мацней прыціснуў яе да сябе. І панёс. Цяпер ён маўчаў, твар яго быў бледны, вочы, як у дзікуна, гарэлі ад жадання. Ён пацягнуў яе ў спальню. Па дарозе наляцеў на стол. З-за пакалечанага калена не ўтрымаўся на нагах і ўпаў разам з ёю на падлогу. Імгненне - і яна выслізнула з яго рук. Яна кінулася за канапу. Ён тут жа ўскочыў, каб схапіць яе. На пісьмовым стале ляжаў рэвальвер. Яна не з палахлівых, але ўсё ж такі Роберт паехаў на ўсю ноч, і яна збіралася ўзяць рэвальвер з сабой у спальню. Вось чаму ён апынуўся на стале. Ад жаху і агіды ў галаве яе памутнела. Яна ўжо не цяміла, што робіць. Пачуўся стрэл. Хэманд пахіснуўся. Ускрыкнуў. Нешта сказаў - што, не памятае. Хістаючыся, пайшоў да веранды. Яна зусім звар'яцела ад жаху, пайшла за ім на веранду, так, менавіта так яно і было, - пайшла за ім, хаця цяпер успомніць не можа, неўсвядомлена страляла і страляла, пакуль не скончыліся патроны. На верандзе Хэманд упаў, здрыгануўся і заціх, заліты крывёю.

Калі прыбеглі слугі, якія пачулі стрэлы, яна ўсё яшчэ стаяла над Хэмандам з рэвальверам у руцэ. Хэманд ужо не дыхаў. Яна моўчкі глядзела на яго, рэвальвер упаў на падлогу. Яна павярнулася і пайшла ў гасцёўню. Потым слугі бачылі, што яна зачынілася ў спальні. Яны баяліся дакрануцца да забітага, толькі ўсхвалявана перашэптваліся і глядзелі на труп поўнымі жаху вачыма. Старшы бой, кітаец, чалавек разумны, які пражыў тут шмат гадоў, такі ўзяў сябе ў рукі. Роберт паехаў у Сінгапур на матацыкле, а машына засталася ў гаражы. Ён загадаў слугам яе вывесці, трэба было зараз жа ехаць да памочніка начальніка акругі і расказаць пра здарэнне. Ён падняў з падлогі рэвальвер і засунуў яго ў кішэню. Памочнік начальніка акругі, па прозвішчы Ўізерс, жыў міль за трыццаць пяць адсюль, каля гарадка. Праз паўтары гадзіны былі ў яго. Увесь дом спаў, давялося пабудзіць слуг. Выйшаў хутка і сам Уізерс, яны яму пра ўсё расказалі. Старшы бой паказаў яшчэ і рэвальвер. Памочнік начальніка акругі пайшоў апранацца, паслаў па сваю машыну, і праз нейкі час яны імчаліся па пустэльнай дарозе. Пад'ехалі да дома Кросбі на досвітку. Памочнік падняўся на веранду і, уражаны, спыніўся перад забітым. Дакрануўся да твара - халодны.

- Дзе гаспадыня? - спытаўся ён.

Кітаец паказаў на спальню. Уізерс падышоў да дзвярэй і пастукаў. Цішыня. Ён пастукаў зноў.

- Місіс Кросбі, - паклікаў ён.

- Хто гэта?

- Уізерс.

Зноў цішыня. Потым замок шчоўкнуў, і дзверы павольна расчыніліся. Перад ім стаяла Леслі. Яна не клалася спаць, на ёй была тая самая сукенка, у якой яна ўчора абедала. Яна стаяла і моўчкі глядзела на Ўізерса.

- Ваш слуга прыехаў па мяне, - сказаў ён. - Што ж вы нарабілі?

- Ён хацеў згвалціць мяне, я яго застрэліла.

- Божа мой! Паслухайце, вы б выйшлі, га? Вам неабходна мне ўсё падрабязна расказаць.

- Толькі не цяпер. Я не магу. Пачакайце. Пашліце па мужа.

Уізерс быў малады і разгубіўся, не ведаў, што яму рабіць у такіх незвычайных абставінах. Леслі катэгарычна адмовілася што-небудзь гаварыць, пакуль не прыехаў Роберт. А ўжо тады яна ім, і Ўізерсу, і Роберту, расказала, як усё здарылася, і хаця потым ёй шмат давялося ўсё паўтараць, яе паказанні ніколі не мяняліся.

Думкі містэра Джойса ўвесь час вярталіся да стрэлаў. Яго як юрыста турбавала, што Леслі страляла не адзін раз, а шэсць, а агляд цела забітага паказаў, што чатыры стрэлы былі зроблены ва ўпор. Значыцца, яна страляла, калі той ужо ўпаў. Яна прызналася, што памяць, якая так выдатна аднавіла ўсё, што здарылася да гэтай хвіліны, тут ёй здрадзіла. Правал памяці. Такім чынам, яна была страшэнна раз'юшаная, і ці магла спакойная, сціплая жанчына паддацца такой лютасці? Містэр Джойс ведаў яе не першы год і заўсёды лічыў чалавекам ураўнаважаным; за гэтыя апошнія тыдні колькі ён шчыра дзівіўся, як ёй удаецца так добра валодаць сабой.

Містэр Джойс паціснуў плячыма.

«Відаць, - падумаў ён, - немагчыма высветліць, якія варварскія інстынкты закладзены ў характар вонкава прыстойных жанчын».

У дзверы пастукалі.

Увайшоў клерк-кітаец і зачыніў за сабой дзверы. Ён зачыніў дзверы павольна, асцярожна, але рашуча і падышоў да стала, за якім сядзеў містэр Джойс.

- Дазвольце патурбаваць вас, сэр? Маю невялікае прыватнага характару пытанне.

Містэра Джойса заўсёды крыху забаўляла вытанчанасць мовы яго клерка, таму ён усміхнуўся.

- Я слухаю,