enkondukajn vortojn al la parto „Leteroj“.)

 

VI. Originalajn v Poemojn“ Zamenhof verkis nur malmultajn. La „Fundamenta Krestomatio“ enhavas 5 kun la

nomo de Zamenhof kaj unu anoniman („Preĝo sub la verda

standardo“ komp. Wŭster „Radikaro“, paĝ. 10). Krom tio trov -

iĝis ankoraŭ tri aliaj originalaj poemoj kaj unu strofo malmulte konata, kiu apartenas al la anonima poemo en la

Krestomatio.

 

Ĉiu esperantisto scias, ke pro diversaj malfacilajoj en la

unua tempo kelkaj presaĵoj aperis sen supersignitaj literoj, kaj

ankaŭ tion, ke Zamenhof disigis la vortojn laŭ la vortelementoj

per punktoj. Estas ja tre interese, vidi verkojn de la unua

tempo, presitajn laŭ la maniero rezultinta el la postuloj de ĉi

tiu tempo. (Mi ankaŭ montros faksimilaĵon de tia presaĵo.) Sed

en mia libro mi donos la tutan materialon laŭ la skribmaniero

uzata hodiaŭ, korektinte la evidentajn preserarojn (nur ilin!

kelkajn tre strangajn mi citos sub la tekstoj) kaj ne ŝarĝante

la libron per filologiaj aŭ aliaj notoj aŭ granda scienca aparato.

Tamen mi aldonas la fontindikojn laŭ la libroj, kiuj estis je

mia dispono. Mi tre bone scias, ke ekzistas aliaj libroj kaj

gazetoj, krom la cititaj, kiuj enhavas artikolojn de mia kolekto.

Mi ne povis citi ilin, ĉar mi ne povis havigi ilin al mi kaj

mi ne fidas al „citaĵoj“; mi fidas nur al miaj propraj okuloj.

 

Por filologo, kiu bezonas sciencan studadon de la unuaj

presaĵoj, mia libro ne superfluigos la reeniradon al lafontoj.

ĉi fariĝas des pli malfacila, ju pli la gazetoj kaj libretoj de

nia unua periodo malaperas. Bedaŭrinde dum miaj enketoj

pri la plej malnovaj Zamenhofaĵoj mi devis konstati, ke ili

jam plejgrandparte malaperis kaj de jaro al jaro ankoraŭ

hodiaŭ malaperas, ĉar kelkaj posedantoj ne scias, kiom valoras

ilia posedaĵo.

 

Ekzistas jam tre grava verko por la filologia studado de

la Zamenhofa verkaro, nome la »Zamenhof-Radikaro“ de

Eugen Wŭster (Eugen Wŭster, „Zamenhof-Radikaro“, Ferdi -

nand Hirt & Sohn, Esperanto-Fako, Leipzig 1927). Por la de

li konsideritaj verkoj (komp. „Radikaro“, paĝ. 29 — 36) mi citos

la mallongigojn, kiujn li uzas.

 

8

 

Antauparolo

 

Tutkoran dankon al ĉiuj gesinjoroj, kiuj, kompreninte la

celon de mia laboro, ne hezitis, sendi al mi post mia „alvoko

en la gazetoj u la deziritan materialon, aŭ en originalo aŭ en

kopio 1 , do, al:

 

S-ro L. C. Andrervs, Carshalton, Surrey,

 

„ William Bailey, Manchester,

 

„ David Bela, Koloszvar,

 

„ H. J. Bulthuis, s’Gravenhage,

 

„ M. C. Butler, London (sendis kopiojn de leteroj kaj

kartoj al: Brita Esperantista Asocio; I. M. Dow;

Ino T. Holmes, Bradford; F. Moscheles, London;

Freeman W. Crofts, Colerain; Bolingbroke Mudie,

London),

 

* „ Prof. Theophile Cart, Paris,

 

„ Charles Chomette, Long Island City, New York,

 

„ D-ro Pierre Corret, Versailles,

 

„ Prof. E. Deligny, St. Omer,

 

„ Prof. Rene Deshayes, Marseille,

 

„ Prelato A. Dombrovski, Kaunas,

 

„ D-ro I. Fels, £wow,

 

„ Siegmund Freund, Breslau,

 

„ Henriko Fridori, Zŭrich,

 

„ Prof. Emanuel I. Garcta, San Jose, Costa Rica (karto

al: pastro Marcelo Maldonado, Caracas),

 

„ Lernejestro Walther Hahn, Gohlis/Dresden,

 

*S-ino Marie Hankel, Dresden (ŝi donacis sian tutan

Zamenhofan trezoron al la Esperanto-Instituto por

la Germana Respubliko),

 

* „ Hempel, £wow (ŝi faris la samon kiel s-ino Hankel),

*F-ino Kaethe Jahns, Braunschweig,

 

S-ro A. Insarskij, Saratov,

 

„ Ivan H. Krestanov, Stara Zagora,

 

*S-ino la vidvino de prof. d-ro Lederer, Praha,

 

S-ro Tiberio Morariu, Bucuresti (1 let. kaj 1 kart. al:

s-ro Kimel, Bucuresti),

 

„ N. V. Nekrasov 2 , Moskvo (sendis kopiojn de 150

Zamenhofaj leteroj kaj kartoj),

 

1 Steleto ĉe la nomo signifas, ke mi mem vidis la originalajn leterojn

kaj kartojn, ĉar la nomita persono sendis al mi la originalojn. De la

aliaj mi ricevis tre fidindajn kopiojn.

 

2 Pri la plej dankinda laboro de s-ro Nekrasov mi pli detale parolos

en miaj enkondukaj vortoj al la V-a parto de ĉi tiu kolekto; mi esperas,

ke la tuta esperantistaro konsentos mian dankon al li, post kiam ĝi

estos vidinta, kiel grava lia helpo estis por ĉi tiu kolekto. Komp.paĝ. 474.

 

9

 

Antaŭparolo

 

*F-ino Marg. Noll, Kopenhagen (sendis ankaŭ leteron al:

Georg Mahn, Berlin),

 

S-ro Ad. Oberrotman, Warszawa,

 

* „ A. Pafomov, Serpuĥov,

 

*F-ino Mary E. Parker (poŝtkartojn al Joseph Rhodes,

Keighley. Ŝi donacis unu al la Instituto.),

 

*S-ro J. Alvarez Perez, Caracas,

 

„ Fervojĉefinspektoro A. Petzold, Leipzig (sendis Zamen-hofajojnalsenditajnal:prof.Schauerhammer,Leipzig),

„ W. Roome, Shefĵield (letero al Geoghegan),

 

„ Hugo Salokannel, Salminen,

 

„ D-ro Lucien Sergeant, Boulogne-sur-Mer,

 

S-ino M. Ŝidlovskaja, Dmitrov,

 

S-ro Pastro J. Ŝirjaev, Baklanka,

 

„ D-ro Edmund Sos, Wien,

 

„ Thorstein Thorsteinsson, Reykjavik,

 

„ D-ro Ambrosio Vargas, Mexico, D. F.,

 

„ E. de Wahl, Reval/Tallinn.

 

Ankaŭ la helpo de tiuj, kies sendaĵojn mi bedaŭrinde ne

povis envicigi en la kolekton (pro kaŭzoj aluditaj en la enkondukaj vortoj al la parto „Leteroj“), estis tre valora, ĉar ĝi

ebligis kontroli, kie ankoraŭ ekzistas Zamenhofaj korespondaĵoj.

 

Plue mi speciale dankas al s-ro N. V. Nekrasov, Moskvo,

pri kies helpo mi ankoraŭ parolos pli detale, al s-ro M.C.Butler, London, kiu kontrolis la tutan „The British Esperantist“,

por havigi al mi multajn Zamenhofaĵojn aperintajn en ĉi tiu

gazeto, al nia ĉiam helpema samideano s-ro dipl. inĝ. Eugen

Wŭster, Berlin, kiu afable kaj amike disponis al mi sian riĉan

Esperanto-bibliotekon kaj al lia sekretario, s-ro A. Schwarz,

Berlin, kiu ĉiam estis preta plenumi miajn dezirojn pri kontrolo

de tekstoj.

 

Kiel dum ĉiuj miaj laboroj, ankaŭ rilate la finan pretigon

de mia kolekto, helpis min mia ĉiama helpantino, la sekretari-ino de la Germana Esperanto-Instituto, f-ino Elisabeth Wun-derlich, Leipzig, al kiu mi precipe ŝuldas dankon de la momento, kiam la manuskripto estis akceptita de la eldonejo.

 

La plej ĉefan dankon, rilate la preparon de la kolekto, mi

ŝuldas al f-ino Martha Moelke, Sommerfeld, la nuna sekre-tariino de „Kunlaborado“ kun „IALA“, kiu printempe 1927

por ses monatoj transloĝiĝis al Leipzig, kopiante tie kaj poste

en Sommerfeld por mia kolekto la tutan materialon , kaj treege

lerte helpis min.

 

10

 

Antaŭparolo

 

Sed mia tuta laboro estus fariĝinta vana, se mi ne estus

trovinta eldoniston por mia manuskripto. Rilate la dankon

al la firmo Ferdinand Hirt & Sohn, Leipzig, kun kiu mi

havas la honoron kunlabori de 10 jaroj, estas ne nur necese,

ke mi esprimu mian plej sinceran personan dankon, sed ankaŭ

la esperon, ke la tuta esperantistaro sufiĉe alte taksos ĝian

sintenadon al nia afero, nun montritan denove per la eldono

de mia kolekto. Kaj tio, kio ĝenerale valoras pri la nomita

firmo, speciale valoras pri la estro de ĝia Esperanto-Fako,

s-ro Bernhard Kotz. Li jam mem havis la ideon, kolekti

la originalan verkaron de Zamenhof, kaj ĉiurilate energie kaj

amike subtenis la mian kaj progresigis mian laboron de la

komenco ĝis la fino.

 

Mi esperas, ke la esperantistaro kun plezuro kaj ĝojo akceptos mian modestan kaj simplan laboron, laboron de simpla

„kolektanto“, ĉar ĝi vere „forigas senteblan mankon“. Ju pli

mia kolekto estas modesta rilate mian propran laboron, des pli

ĝi estas vera trezoro rilate la enhavon, trezoro Zamenhofa, certe ne tuj elĉerpebla.

 

Leipzig, la 15-an de Decembro 1928.

 

D-ro Dietterle.

 

11

 

PRI EBLA „SUPLEMENTO“ AL MIA KOLEKTO

 

Kompreneble mi antaŭvidas, ke oni kritikos mian kolekton

ne nur pro la maniero, en kiu mi ordigis la materialon (pri

ĉi tiu punkto oni certe povas havi tre malsamajn opiniojn),

sed ankaŭ pro tio, ke oni eble scias pri ekzistado de gravaj