міні-спадніцу вочы вылупліваюць. Больш правільна — не на спадніцу, а на яе ногі. На калені!

Якаў Фаміч. Прыгожыя ногі, таму і глядзяць. Не разумею, якая ў гэтым крамола? Жаночае цела спакон вякоў лічылася ідэалам прыгажосці і наогул усялякай гармоніі…

Божашуткава. Няхай яны гэтай гармоніяй у музеях цешацца. Там усе статуі ў касцюмах Адама і Евы. А на вытворчасці, Якаў Фаміч…

Якаў Фаміч. Няўжо вы хочаце, Рагнеда Іванаўна, каб я яшчэ жаночымі спадніцамі займаўся, нарматывы ўводзіў — каму насіць ніжэй калена, а каму вышэй? Жанчына ёсць жанчына!

Божашуткава. Яна не жанчына!

Якаў Фаміч. А калі дзяўчына — тым больш!..

Божашуткава. Яна не жанчына і не дзяўчына. Яна член партыі!

Якаў Фаміч. А што, хіба член партыі бясполая істота? Я, напрыклад, лічу сябе ў некаторай ступені мужчынам.

Божашуткава. Міні-спадніца не да твару савецкай жанчыне ўвогуле. Дрозд — член партбюро, галоўны мастак фабрыкі, у нейкім сэнсе заканадаўца мод. На яе гледзячы…

Якаў Фаміч. Усе жанчыны стануць насіць міні-спадніцы?.. Кіньце, Рагнеда Іванаўна! Не хачу слухаць! Па мне, дык няхай яна хоць галышом бегае. Калі прастуды не баіцца… Не было б большай бяды. Не нам з вамі спадніцамі займацца!

Божашуткава. Ну, ведаеце, Якаў Фаміч!..

Якаў Фаміч. Я ведаю, што ў мяне сёння няма ліставой сталі, што нам на трэці квартал піламатэрыялы ўрэзалі, будзем рабіць цацкі з паветра! Патэнт возьмем — цацкі з паветра! Заўтра пластмасы канчаюцца, а латэкса ўжо цэлы тыдзень няма. Вось што я ведаю! А тут яшчэ Салавей-разбойнік на маю галаву зваліўся! З мяне хопіць. Вось так, хопіць! Ідзіце, Рагнеда Іванаўна, і займіцеся лепш танкам.

Божашуткава. Добра, Якаў Фаміч. Але запомніце, што я вас папярэджвала. І калі ўзнікне персанальная справа аб маральным вобліку таварыш Дрозд…

Якаў Фаміч. Я скажу, што вы мяне своечасова папярэджвалі…

Божашуткава выходзіць.

Заслона.

Карціна другая

Клуб фабрыкі цацак. На сцэне, накрыты чырвоным, стол для членаў суда і трыбуна; лаўка, задрапіраваная чорным, — для Салавейчыка і два рады крэслаў для сведак і клакераў. На сценах плакаты і лозунгі: «Ганьба Салавейчыку!», «Скажам хуліганам і п’яніцам — не!», «Наша лепшая зброя — прынцыповасць!». Сэнс лозунгаў і плакатаў рэзка супярэчыць сэнсу тых падзей, якія будуць адбывацца на сцэне.

У кутку Андрэй і Ізабела. Ізабела ў смелай міні-спадніцы.

Ізабела. Каб ты толькі ведаў, як вы мне надакучылі! Ну няхай Божашуткава… Гэта мяне не дзівіць. Гэта ж поп Гапон у спадніцы. А вось ты, Таратута! Сучасны чалавек! Інтэлігент! Няўжо ты не разумееш элементарных рэчаў? Мо-да! Зменіцца мода, і я апрану крыналін ці андарак! Вунь, кажуць, Еўропа ўжо пераходзіць на мідзі і максі. Толькі я супраць іх. Тут я хачу застацца кансерватарам.

Андрэй. А калі мама не хоча лічыцца з модай? А мне ж трэба цябе з ёю пазнаёміць. Яна ўжо тры разы прасіла, каб я прывёў цябе. Паслухай… Ну, ідучы да нас, ты можаш надзець што-небудзь іншае? Можаш ці не? Адзін раз!

Ізабела. Ідучы да вас? Не, не магу. У мяне проста няма нічога іншага.

Андрэй. Хочаш, я куплю табе што-небудзь?

Ізабела. Не, Таратута. Я прынцыповая. Не хачу двурушнічаць і прыкідвацца не тым, хто я ёсць. Мне гэта агідна. Тым больш — перад тваёй маці. І потым… Навошта хаваць тое, чым адарыла жанчыну прырода? Можа, скажаш, што ў мяне ногі непрыгожыя?

Ізабела ўстала і прайшлася. Андрэй, не тоячыся, любуецца яе фігурай і сапраўды вельмі прыгожымі нагамі.

Андрэй. Прыгожыя.

Ізабела. Ну вось бачыш? Дык навошта ж я павінна іх хаваць? Вось калі будзе мне семдзесят… Ну, ці хаця б шэсцьдзесят пяць…

Андрэй (крычыць). А я не хачу, каб усе мужчыны на твае ногі глядзелі! Разумееш? Не хачу!

Ізабела. Ах, вось яно што! Эгаіст ты, Таратута! Эгаіст і дробны ўласнік. Не пайду я за цябе замуж.

Андрэй. Не трэба, Іза. Мне не да жартаў.

Ізабела. Чаму ты думаеш, што я жартую? Я сур’ёзна.

Уваходзіць Божашуткава.

Божашуткава. Што гэта вы тут робіце?

Ізабела. А ў нас тут, Рагнеда Іванаўна, любоўнае спатканне.

Божашуткава. У рабочы час?

Ізабела. Прызначылі ж вы суд у рабочы час! Чаму мы не можам прызначыць спатканне?

Божашуткава. Шкада мне вас, Андрэй Іванавіч. Прападзяце вы з ёй.

Андрэй (успыхнуўшы). Не трэба, Рагнеда Іванаўна!.. Мы як-небудзь самі…

Божашуткава. Вы хочаце прысутнічаць на судзе?

Ізабела. А што? Хіба нельга?

Божашуткава. Не, чаму ж… Нават пажадана, каб вы выступілі. Ад імя ІТР.

Ізабела. Можа, і гэта будзе.

Божашуткава (працягваючы ёй паперу). Вось тэкст вашага выступлення.

Ізабела. Прабачце… Я заўсёды гавару толькі тое, што думаю сама. Дзіўна, вядома, але факт.

Божашуткава. Але я павінна загадзя ведаць, пра што вы будзеце гаварыць.

Ізабела. Даруйце, але я яшчэ сама не ведаю, пра што буду гаварыць. Усё будзе залежаць ад абставін, ад таго, як пойдзе суд.

Божашуткава. Значыць, вы супраць арганізацыі і парадку? За стыхійнасць і анархію? Так?

Ізабела. Не, я за парадак. Але і за праўду. За шчырасць.

Божашуткава. У такім разе, хай ваша шчырасць будзе пры вас! Выступіце вы, Андрэй Іванавіч. (Падае яму паперу.) Пазнаёмцеся да пачатку…

Божашуткава падыходзіць да стала прэзідыума, папраўляе настольнік, адсоўвае крыху трыбуну.

Ізабела. Вазьмі маё люстэрка.

Андрэй (здзіўлена). Навошта яно мне?

Ізабела. Ну як жа! Цыцэрон, кажуць, заўсёды перад люстэркам свае прамовы рэпетыраваў!

Андрэй. Іза… Я не буду выступаць.

Ізабела. Чаму ж ты адразу ёй гэтага не сказаў?

Андрэй. Я… Я… разгубіўся. Няёмка… Яна пакрыўдзіцца. Не магу я так, Іза!

Ізабела. Як памыліўся Дарвін! Чалавек паходзіць не ад малпы. Ён паходзіць ад амёбы. Ад інфузорыі! Ад рэптыліі!

Андрэй. Іза… Я ж і пакрыўдзіцца магу!

Ізабела. Ты?! Не можа быць!

З шумам і смехам уваходзяць у клуб клакеры.

Галасы. Гэта надоўга?

— Сёння ж спектакль па тэлебачанні!

— Гэта па другой праграме. А па-першай — футбол!

Божашуткава цішком інструктуе клакераў, як паводзіць сябе на судзе. Уваходзіць Кічкайла.

Божашуткава (адвёўшы Кічкайлу ўбок). Можна пачынаць. Публіку я падрыхтавала. Але вы ўсё ж сачыце, каб не было непажаданых эксцэсаў. Нам усю справу можа сапсаваць гэтая Дрозд… І нам трэба ўсё гэта закончыць да перапынку.

Кічкайла. Зразумеў. (Садзіцца за стол.) Прашу суд заняць сваё месца!

За стол садзяцца Сцепаніда Моўчан і Кузьма Хаценьчык.

Грамадскага абвінаваўцу і грамадскага абаронцу —