прапановай:
Чым кніжкі дохлыя тварыць,
Дык лепш з плантацыі хрэновай
Даваць хоць нейкую карысць...
І тут жа ўстаў Арочка з кульбай,
Усхвалявана сапучы:
- А калі ўвесь надзел пад бульбай?
І паўкаша ў адным карчы?
Кароткай рэплікай Дзюбайла
Ссадзіў Арочку з капытоў:
- І так, бульбянікі, нядбайна
Нагадавалі жыватоў!
- Ты на каго намёкі робіш? -
Зірнуў Сцяпан з-пад акуляр.
- Вядома, хрэн - зусім не дробязь,
Але ж і талент - божы дар.
Калі ўжо трэба гэта мера -
Ёсць выйсце іншае яшчэ:
Паслаць на хрэн пенсіянераў -
Усіх, хто выпісаўся ўшчэнт!..
Тут узарваўся Асіпенка:
- Сматря якей пенсіянер!
Другі - як ссохлая апенька,
А ў пісанні даець прымер!..
Тады з радоў, з канца аднекуль,
Падняўся рыжы здаравяк,
Падобны вельмі на Дайнеку,
А на Дайліду - аніяк.
Паколькі быў ён незнаёмы,
Усе рашылі: прадстаўнік.
І стала ціха-ціха ўмомант:
Ну, як жа ён у справу ўнік?
І гаркнуў рыжы: - Пустадомкі!
Спыніце гэту балбатню!
Бо як вазьму цурбэлак ёмкі -
Як пацукоў вас разганю!
Пакуль пустою гаварыльняй
Вас тлумяць лекары навук -
Няздары з п'янай камарылляй
Свае тамы здаюць у друк!..
Сказаў - і тут жа з касагору
Спакойна рушыў у сасняк.
Нібы прыбіты громам, форум
Не мог апомніцца ніяк.
Намеснік зекрыў на Ляксея
І мармытаў: - Адна Вярба,
Адна Вярба ў нас так умее...
Рух праваліўся - нам труба!
Ляксей уставіўся ў Гамолку:
- Хто гэта збэсціў нас, скажы?
Ты знаеш нашу ўсю суполку:
Ці ён пісьменнік, ці чужы?
Устаў Гамолка, дзядзька порсткі,
І ўсіх, як доўбняй, аглушыў:
- Паэт Францішак Лысагорскі!
Калі хлушу - каб я так жыў!
- Вядзьмак?! - жахнуліся праўленцы.
- Вядзьмак?! - азваліся кусты.
Ва ўсіх затрэсліся каленцы,
Ва ўсіх раскрыліся раты.
Народ знямеў. Але праз хвілю:
- Дагнаць! Дагнаць! - узняўся крык.
- Злавіць і збегаць па Марылю:
Хай зробіць гаду чык-чырык!..
- Дагнаць і ўзяць пад ногаць гніду! -
Намеснік грукнуў кулаком.
- Даверым місію Дайліду:
Вярнуцца толькі з Ведзьмаком!
- А дзе вы бачыце Дайліду? -
Гукнуў нясвіжскі пасланец.
- А той вунь, чырванню наліты?
- Во гэны? Гэна ж Мыслівец!
Намеснік зіркнуў на Гамолку
І тут жа коршунам уссеў:
- Ты што ў Саюз нагроб без толку?
Як на адзін капыл усе!..
- А дзе Дайліда? - Бачыў сведка,
Як сёння ўранку, сам не свой,
Без чаравікаў, у шкарпэтках,
Ён пёр на Слуцак пехатой.
- Гардзіцкі ёсць? - У хрэнаводаў
Для кніжкі інтэрв'ю бярэ.
- Ну, а Рыбак? - На агародах
Дзесь выступае па Бюрэ.
- Заві хоць Ставера-халеру!
- Няма таксама, як на грэх:
Пакавыляў мяняць кватэру,
Каб барыша ўзяць за паверх.
Намеснік вылаяўся з гора:
- Ну, і работнічкі ў мяне!
Які ты з імі рух разгорнеш?
І тут правал па іх віне!..
І ён зрабіўся сумны-сумны:
- Цяпер пракляты той Вядзьмак
З усіх нас выцягне гізунды,
Ох, і паздзекуецца ўсмак!..
Чыгрынаў чмыхнуў раззлавана:
- Не разумею - што за страх?
Пішыце добрыя раманы -
Ні чорт не ўшчуне, ні алах!
Пасля чамусьці глянуў раптам
На фотамайстара Крука:
- Ці ты хоць пстрыкнуў апаратам?
Схапіў на плёнку Ведзьмака?
- Ды не, таварышы праўленцы, -
Сказаў, збянтэжыўшыся, Крук.
І ў гэты момант Татур лейцы
У кіраўніцтва вырваў з рук.
- Хоць праваліўся рух ганебна,
Ды ў гонар сходкі выязной
Нам дзербануць усё ж патрэбна.
Прашу, таварышы, за мной!..
І з крэктам, стогнучы, з адышкай,
Усе палезлі на гару,
Дзе між кустоў, пад самай вышкай,
Быў разасланы ўжо абрус.
І хоць з гары амаль да Мінска
Былі відаць шанхаі дач -
Ім асляпіла вочы «Пліска»,
Бо кожны з іх быў закладач.
Як зазірнулі дружна ў шклянку -
За хрэн схапіліся скарэй.
- Ах, гэткі рух звялі на п'янку! -
Сказаў, смакуючы, Андрэй.
- Пазбавіць закусон прыправы -
Што з песні выкінуць рэфрэн.
Для нашай справы, як для стравы,
Патрэбны перац, соль і хрэн!..
- Сачы за гэным, за нясвіжскім, -
Шапнуў суседу гаспадар, -
Каб ён не свіснуў пляшку «Пліскі»,
Як у Нясвіжы - «Сонцадар».
- Я, проша пана, не для варты:
Я - на будоўлі інжынер!
- Ты естась гіцаль, ніц не варты!
Ты - фуражыр і кватар'ер!
- Но, но, пся крэў, не надто глосьно!
Не велькі пан ты тутай сам!..
Сп'яна прамовіў хтосьці злосна:
- А ўсё ж Вядзьмак патрэбен нам!..
Тут Караткевіч рухам звыклым
Насупраць сонца ўзняў бакал:
- Дык і давайце, хлопцы, лыкнем
Мы за здароўе Ведзьмака!
Вядома, праўда вочы коле,
Ды без яе, скажу вам я,
Нічога людскага ніколі
Не выйдзе з нашага рая.
Пакуль не станем як належыць
Цаніць сумленнасць у сабе -
Вядзьмак не кіне нас драпежыць:
Не гэты - іншы дадзяўбе!..
Калі й апошні высах келіх,
Не давяраючы нагам,
З гары, як дзеці на партфелях,
З'язджалі ўсе пад шум і гам.
Сукі калолі ў бок, як пікі,
Сухія шышкі дралі брух...
І гэта быў хоць не вялікі,
І хоць уніз - а ўсё-ткі рух!
