— Будзем шукаць. Можа яшчэ знойдзем...
Сярод багавіння тырчаў светла-зялёны, падобны на сліву, гарлачыкавы пухірок. Віцька хацеў сарваць і яго, але яна сказала, што рваць няможна, трэба пачакаць некалькі дзён. Ён згадзіўся. Расцвіўшых гарлачыкаў больш нідзе не было. Ля берага расла востраканечная асака, якая ад сонечнага бляску здавалася жаўтаватай і шамацела на ветры, як пасохлы чарот увосень. 3 нейкім жалобным крыкам ляталі над вадой птушкі. Васіліна прыслухоўвалася да гэтых птушак і адчувала: у сэрцы то знікае, то паяўляецца незразумелая дваістасць, падазроная недаверлівасць да Віцькі і баязлівасць таго, што ён можа знікнуць і яна застанецца адна.
Ля другога ручая, што стрэўся на іх шляху, вербалозы і чаромха спляліся ў суцэльны гушчар. Віцька прапанаваў:
— Пойдзем пасядзім у засені...
Васіліне здалося, што ён падміргнуў правым вокам:
— Адпачыць не пашкодзіць. Гэткі шлях прайшлі...
Яна паглядзела на гушчар. Густое лісце варушылася неяк загадкава і змрочна, нібы шаптала: «Не ідзі туды!» I вада ў рацэ быццам пацямнела, страціўшы сваю ранейшую срабрыстасць. Яны толькі ўдваіх! Рашуча сказаўшы сабе «не пайду», Васіліна спалохана падумала: «Ліха яго ведае, што ён за чалавек, возьме што-небудзь благое зробіць і ў ваду кіне. Ці скочыць з чамаданчыкам у хмызняк. А ў чамаданчыку туфлі...»
Ад гэтых думак ёй зрабілася страшна. Яна папрасіла ў Віцькі чамаданчык, знарок пакорпалася ў ім, на запытальны віцькаў позірк адказала з падробленай узрадаванасцю:
— Здалося, кніжку ў лесе згубіла, а яна тут ляжыць. Ха-ха! Ай, глядзіце, што гэта там за птушачка...
Васіліна запыталася пра гэта, каб адцягнуць віцькаву ўвагу, сабрацца з думкамі аб паводзінах у далейшым. Чамаданчык яна ўжо больш Віцьку не аддала, паскорыла хаду і ўвесь час прыслухоўвалася з трывогай да крокаў за спіною.
Яна так і не паспела дадумацца, што ёй рабіць у выпадку віцькавага нападу. Зялёны гушчар скончыўся і наперадзе, у сіняватай смузе, узніклі белыя гмахі горада. Па рацэ, кіруючыся ў іх бок, плылі чаўны. Васіліна ўздыхнула з палёгкай і вінавата паглядзела на Віцьку: ёй зрабілася сорамна за благія думкі аб ім.
Праз поўгадзіны яны падышлі да горада. На рагу вуліцы, што вяла да замчышча і ўзвышалася над берагам ракі, Васіліна сцішыла хаду і нясмела, крыху бянтэжачыся, заўважыла:
— Вось мы і дома. Мне тут непадалёчка, праз замчышча. Дзякую!
Яна вымаўляла словы і не ведала, навошта гаворыць іх. Сэрца поўніла іншае пачуццё. Ёй хацелася, каб Віцька ішоў з ёй далей і, увогуле, не пакідаў яе адну. Яна злавалася на самую сябе за тое, што схлусіла яму і не змагла сказаць праўду.
Вецер варушыў палын на схілах замчышча. Лісцё паварочвалася то адным, то другім бокам, і ад гэтага палыновыя купінкі хутка мянялі колер — то рабіліся бледна-зялёнымі, то сівелі, быццам пасыпаныя попелам. Васіліна адчувала гаркаваты пах палыну, змешаны з пылам, а таму яшчэ больш рэзкі і непрыемны, і ліхаманкава думала, каб сказаць штон-ебудзь разумнае, сур’ёзнае. Перад вачыма вагалася сівая палыновая гара, і Васіліна сказала, каб толькі не маўчаць:
— Палын. Разагрэўся на сонцы. Увечары ён пахне, а цяпер...
I адразу ж прыйшла думка, ад якой Васіліне зрабілася няёмка. Віцька можа падумаць, што яна дагаворваецца з ім пра вечар. Але ён толькі затрымаў яе руку і, паглядаючы ў вочы Васіліне, запытаў глухавата, нібы загадваючы:
— Заўтра ў кіно пойдзем. На другі сеанс. Буду чакаць ля тэатра...
Васіліна адчула, што дужка чамаданчыка зрабілася гарачай, рука з ёю спацела. Вейкі ў яе здрыгануліся, і яна, зрабіўшы выгляд, што нешта трапіла ў вока, узялася церці яго. Нечаканая прапанова ўзрадавала, але Васіліна наважылася было, як гэта вучыла яе Адэля, згадзіцца не адразу. Падумаўшы пра тое, яна спалохалася, што Віцька можа пакрыўдзіцца, змяніць свой намер, і адказала таропка:
— Добра. Я прыйду.
Віцька ўсміхнуўся весела. Яна развіталася сарамліва, не ўзнімаючы вочы, а калі адышлася, то азірнулася, паглядзела яму ўслед. Віцька крочыў па вуліцы, хістка паводзячы плячыма, быццам матрос, які нядаўна пакінуў карабель і сышоў на зямлю. 3 пачуццём ласкавасці, якое раптоўна прыйшло да яе, Васіліна падумала: «Харошы». I ад таго, што нават у думках адважылася на такое, яна спалохалася, дакранулася рукамі да шчок: «Ай, што гэта я... Ці ж можна?!»
Узбіралася яна на замчышча хутка, лёгка пераскакваючы прыступкі лесвіцы.
3
Брыгада, у якой працавала Васіліна, атынкоўвала фасад жылога дома. З рыштаванняў ёй быў добра выдзён горад у зеляніне дрэў, што пышна забуялі ў апошні год і кідалі на зямлю наямлю шырокі цень. За цэнтральнай плошчай, ля замкавай гары, стужкай лягла Дзвіна, якая адсюль, з рыштаванняў, здавалася зусім не блакітнай, а крышачку зеленаватай, пад колер лісця. На павароце ж рака была шырокай. Здаецца, адтуль яна ўбачыла горад, калі ішла разам з Віцькам.
Прайшло ўжо амаль з тыдзень пасля таго дня. Сустракалася яна з Віцькам кожны дзень.
Яны забіраліся ў самыя зацішныя куткі скверыкаў і сядзелі там да змрокаў. Яна саромелася людзей і толькі ўвечары, калі яны шпацыравалі па алеях скверыка, дазваляла яму ўзяць яе пад руку.
Віцька расказваў пра рамонтны завод, дзе працуе шафёрам.
Ён быў дужа ласкавы, і яна пачынала верыць кожнаму яго слову. Смешнымі здаваліся ёй жахі тады, на рацэ. Адэля, праўда, не хваліла яе за такія паводзіны і сказала, што трэба даведацца спачатку, што гэта за хлопец такі, а потым ужо нешта рашаць. Васіліна не слухалася такіх перасцярог, яна казала, што Віцька слаўны, не такі, як іншыя. А сябе ўпікала: «Навошта я пахвалілася знаёмствам. Віцька правільна папярэджваў, каб яна нікому не казала. Цяпер Адэлі ні слоўца яна не скажа. Досыць!»
Аднойчы, скончыўшы працу, яна хуценька паабедала ў трэстаўскай сталоўцы і пабегла ў інтэрнат. Прыбегла ў свой пакой і адразу ж стала пераапранацца. Адчыніла шафу, дзе віселі плацці, і задумалася: «Мо гэтае, у кветкі? Не, надзявала яго ўчора. Касцюмчык ужо трошкі паношаны. Для тэатра ён не падыдзе...»
Віцька запрасіў яе сёння ў тэатр. Яна рыхтавалася да гэтага вечара, адчуваючы нешта вялікае і
